Psk. Dan. Merve Demirtaş
Çocuklara istendik davranışlar kazandırmak bazen zorlu bir süreç olabilir. Ancak doğru tekniklerle, çocuğunuzun sınırları anlamasını ve kabul etmesini sağlamak mümkün. Bu tekniklerden birisi de ‘sınır koyma.’
Bazen çocukların aşırı talepleri karşısında ne yapacağımızı bilemeyiz. Sürekli yapılan hatırlatmalar, uyarılar ve anlaşmazlıklar içinde kendimizi bulabiliriz. Sınır koyma becerisi olumlu davranış kazandırmaya hizmet ederken aynı zamanda çocuğunuzla sağlıklı iletişim kurmaya da yardımcı olur.
Bu yazıda, sınır koyma tekniğini nasıl kullanabileceğinizi ve kararlı bir ebeveyn olarak çocuğunuzun davranışlarını nasıl şekillendirebileceğinizi öğreneceksiniz.
Çocukların duygusal ihtiyaçlarını karşılamak ve aynı zamanda istenmeyen davranışları engellemek ebeveynler için bir denge meselesidir. Sınır koymak çocukların seçim yapmalarına olanak tanırken, aynı zamanda ebeveynin tutarlı ve kararlı kalmasını sağlar.
“Şunu tercih edersen, bunu tercih etmiş olacaksın” şeklinde ifade edilen kalıp, çocuğa açık ve anlaşılır bir sınır koyma yöntemidir. Bu yaklaşımla ortaya çıkan sonuç çocuğun kendi kararıdır ve bu seçim ona hem özgürlük hem de sorumluluk verir. Örneğin, çocuğunuzun ödev yapmak istemediğini varsayalım. Ödev yapmasını istediğiniz için ona vazgeçemeyeceği 2. seçeneği sunun. Yine varsayalım ki vazgeçemediği seçenek ‘günde 1 kere olan abur cubur yeme hakkı’. Burada sınır koyma kalıbı ‘’ödev yapmamayı tercih edersen abur cubur yememeyi tercih etmiş olacaksın / ödev yapmayı tercih edersen abur cubur yemeyi tercih etmiş olacaksın’ olmalı. Bu kalıpla, çocuğa seçim yapabilmesi için bir seçenek sunuyor, ancak aynı zamanda sınırlı bir hakkı olduğu gerçeğini de ortaya koyuyorsunuz.
Sınır koymanın en önemli kuralı ise kararlı ve tutarlı olmaktır. Ebeveyn olarak, çocuklarınızın “biraz daha” ya da “ama ben istemiştim” gibi isteklerine karşı koyabilmek gerekir. Çocuk, ebeveynin söylediklerine sıkı sıkıya bağlı kaldığını gözlemlerse davranışlarını da buna göre şekillendirir. Eğer kararlı olursanız, çocuğunuz kuralları daha kolay kabul eder ve sorumluluk almayı öğrenir.
Sınır koymayı öğrendik diye çocuğun elini attığı her şeye sınır koymak doğru değildir. Sınır koyarken yaş faktörünü de göz önünde bulundurmak gerekir. Örneğin, ilkokul çağındaki bir çocuğa bir iki davranışta sınır koyarak onu yönlendirebilirsiniz. Bu farkındalık, çocuğunuzun gelişim düzeyine uygun sınırlar belirlemenize yardımcı olur.
Çocuklarımıza sınır koymak, onların sorumluluk almasını sağlamak ve sağlıklı bir gelişim göstermelerine yardımcı olmak için çok önemlidir. Her ebeveynin sınır koyma konusunda kendine özgü bir yolu olabilir. Ancak unutulmamalıdır ki, sınır koyma süreci çocuğunuzun sağlıklı bir birey olmasında önemli bir adımdır.
