Tuğçe Memiş
Akış deneyimi nedir?
Akış deneyimi Csikszentmihalyi tarafından, kişinin uğraştığı faaliyetle ilgili olarak içinde bulunduğu zihinsel durumu açıklamak üzere ortaya çıkarılmıştır. Csikszentmihalyi (1997) akış deneyimini “Bireylerin, yaşamlarında en iyi olarak adlandırdıkları anlarda hissettiği eylem duygusunu tanımlamak için kullanılan kavram” olarak tanımlamıştır.
Akış, bireyin içinde bulunduğu faaliyete çok fazla yoğunlaşarak, başka hiçbir şeyi gözü görmemesi ve bu durum içerisinde yüksek haz ve mutluluğa sahip olmasıdır. Kişilerin yapmış oldukları faaliyetler birbirinden farklı da olsa süreç içerisinde kendilerini mutlu hissettikleri anı ve duygu yoğunluğunu tarif etmeleri istendiğinde bu süreci, eyleme tam olarak odaklandıkları, zamanın olduğundan hızlı aktığı ve işi yaparken zevk aldıkları bir süreç şeklinde açıklamışlardır.
Akış ne zaman gerçekleşir?
Akış içinde olma sadece tek bir faaliyete ilişkin gerçekleşmez. Sosyal akış, oyunda akış ve işte akış olmak üzere farklı alanlarda da deneyimlenir. Günlük yaşantımızda, çocukların oyun oynarken kendilerinden geçmesi oyunda akışa, çalışan bir kişinin işinden zevk alarak zaman ve mekan kavramlarını unutması ise işte akışa örnektir.
Günlük yaşantımızda birçok faaliyette bulunuruz, birçok statüye sahip oluruz. Ebeveyn, çocuk, genç, evlat, çalışan… Kuşkusuz ki hayatımızın önemli bölümünü kapsayan süreç çalışma yaşamımızdır. Peki çalışma yaşamında hiç kendinizi önünüzdeki işe kaptırıp, zamanı fark etmediğiniz oldu mu? İşte burada akışın önemli bir türü, iş akışı kavramı karşımıza çıkar.
İnsanların yaşantılarının büyük bir kısmı iş yerinde geçmektedir. Özellikle günümüzde çokça karşımıza çıkan mutsuz çalışan profilleri, çalışma yaşamında mutluluğun nasıl sağlanacağına ilişkin kavramları önemli hale getirmiştir. İşte akış kavramı, bireyin kendisini işe kaptırması sonucu zaman ve mekan kavramlarını unutması sonucu işinden büyük ölçüde zevk alması, ve yüksek bir bağlılık düzeyine sahip olmasını ifade eder. İşte akış deneyiminde bireyin yüksek içsel motivasyona sahip olması sonucunda bireyin performansı büyük ölçüde artar. Bu sebeple birey işinden büyük haz duyar ve mutluluk hissini derinden hisseder.
İşte akış deneyimi nasıl sağlanabilir?
Peki çalışan işte akışa nasıl girecektir? Çalışma yaşamında yüksek içsel motivasyona ve hazza sahip olmak mümkün müdür? Burada iş işletmeye, yöneticiye ve insan kaynaklarına düşmekte. Etkili bir insan kaynakları stratejisiyle çalışanların akışı deneyimleri mümkün olabilir.
Çalışanlar öncelikle becerileri doğrultusunda yönlendirilmelidir. Çalışan; becerisinin altında kalan işlerde çalıştığı zaman zorlanacak ve bu durum canını sıkacaktır. Diğer durumda ise çalışan; becerilerinin üstünde bir zorlanma ile karşılaşacak ve kaygı duymaya başlayacaktır. Etkili olan dengeli noktayı bulup çalışanın performansını en üst noktaya taşımasına yardımcı olmaktır.
Diğer bir öneri ise çalışanların yeni beceriler kazandırılmasına yönelik, kendilerini biraz zorlayarak yeni yetkinlikler elde etmesi konusunda teşvikler yapılmasıdır. Çalışanlara daha fazla nitelik kazandırılacak ve bunun sonucunda da çalışanın çabalayarak işi oyuna dönüştürmesi akış deneyimi yaşamasını sağlayacaktır. Çalışanın işletmeye olan bağlılığı artış gösterecek ve buna bağlı olarak işten ayrılma oranları azalacaktır.
