Kuşaklar, aynı dönemlerde yaşamış, benzer özelliklere ve deneyimlere sahip olan insan topluluklarıdır. Günümüz dünyasında birçok farklı kuşağın bir arada yaşaması araştırmacılarıların ilgisini çekmektedir. Kuşaklar “Sessiz Kuşak, Baby Boomers, X, Y ve Z Kuşakları” olmak üzere kendi dönemleri çerçevesinde incelenir.
Baby Boomers, X, Y ve Z Kuşakları günümüz dünyasında aynı ortam içerisinde birbiriyle çalışmak zorunda olan kuşaklardır. Baby Boomers Kuşağının çoğu, emekli olmalarına karşın çalışmaya devam ediyor. Beşinci kuşak olan Z kuşağı ise çalışma yaşamına yavaş yavaş giriyor. Z kuşağının yakın zamanda iş hayatına aktif olarak katılması bekleniyor.
Çalışma yaşamında, birbirinden farklı özelliklere sahip olan kuşakların bir arada çalışması, işletmeleri etkiliyor. Bu kuşaktaki bireylerin çalışma yaşamından beklentileri, çalışma değerleri, çalışmaya yükledikleri anlamlar farklı olurken, birlikte çalışmaları konusunda birtakım sorunlar ortaya çıkabiliyor. Özellikle Y kuşağının çalışma yaşamında daha etkin hale gelmesiyle ortaya çıkan farklılıklar ve değişen beklentiler işletmelerin insan kaynakları politikalarında kuşakları anlamaya yönelik yeni yaklaşımlar geliştirmelerine yol. Bu noktada insan kaynaklarının eğitim ve geliştirme programlarına önem vermesi söz konusu. Eğitim ve geliştirme programları ile kuşakların farklı özellikleri daha uyumlu hale getirilerek, birlikte çalışma olanağı sağlanır. Bu kapsamda önemli uygulamalardan bir tanesi mentorluk…
Mentorluk, deneyimli çalışanların kendilerinden daha genç ve deneyimsiz çalışanlara işletme içinde ve sonrasında konuşulmamış normlar ve kuralları anlamaları konusunda yardım ettikleri bir bilgi alışverişi olarak tanımlanır. Emekliliği yaklaşan Baby Boomers Kuşağı çalışanlarının işletmede çalışmaya devam etmeleri sağlanarak, işletmeye yeni katılan çalışanlara danışmanlık desteği sunmaları söz konusu olur.
Bununla birlikte günümüzde yeni bir uygulama olan ve ilk kez General Electric CEO’su Jack Welch tarafından 1999 yılında ortaya atılan “Tersine Mentorluk-Reverse Mentoring” kavramını görmekteyiz. Tersine mentorluk kavramı, kuşaklar ile ilişkilendirildiğinde, Y Kuşağı üyesi olan bir mentorun, yönetimin üst kademelerinde bulunan bir Baby Boomers Kuşağı ya da X Kuşağı yöneticisine internet, mobil uygulamalar, teknolojik gelişmeler gibi son dönem teknolojileri hakkında danışmanlık desteği sunduğu bir uygulamadır. General Motors, Unilever, Deloitte & Touche, Procter & Gamble ve Wharton School of Business at University of Pennsylvania gibi bazı işletmeler de bu uygulamalardan yararlanmakta. Bu sayede işletmelerde, kıdemli yöneticilerin teknolojik gelişmelere hakim olması sağlanır. Geleneksel mentorluk ilişkisinde, mentor işletmeye özgü bilgilerin danışana aktarılmasından sorumlu iken tersine mentorluk uygulamasında mentor tarafından sunulan bilgi genellikle işletme dışından transfer edilir.
Yapılan bu uygulamalara ek olarak, en genç kuşak olan Z kuşağı ve en deneyimli kuşak olan Baby Boomers Kuşağının bir arada çalışabilmesi için eğitim ve geliştirme programlarından “rol oynama yöntemi”, bir öneri olarak sunulabilir. İşletmede kuşak farkından ötürü meydana gelebilecek problemlerin bir senaryo aline farklı kuşaktan çalışanlara sunulmasıyla, kuşakların sodunlara farklı bir açıdan bakması söz konusu olur. Senaryo haline getirilen durum, kuşakların kendi dönemlerinde yaşadıkları sorunları da kapsayan bir çalışma olduğundan, çalışanların birbirlerine duydukları empati duyguları arttırılabilir. Böyle bir ortamın yaratılması, kuşaklar arasındaki çalışma biçimini verimli kılacaktır.