Sıla Ay
Dijital dönüşümün varlığında hem iş modellerinin hem de teknolojinin çok hızlı değiştiği bir dönemdeyiz. VUCA çağına ayak uydurmak için en önemli faktörlerinden biri inovasyon yönetimidir.
Peki inovasyon nasıl yapılır? Esasında inovasyon için 4 temel yaklaşım vardır.
- Ürününüzü / hizmetinizi geliştirmek için en son teknolojiyi kullanmak
- Sunduğunuz ürün veya hizmeti değiştirerek müşteri taleplerine yanıt vermek
- Yeni müşterilere ulaşmak için yeni bir ürün / hizmet sunmak
- Hizmet sağlama şeklinizi değiştirmek
Dijital dönüşüm ve inovasyon denilince aklımıza sadece Nesnelerin İnterneti, Büyük Veri gibi kavramlar gelse de inovasyon kültürü sadece son teknolojiyi kopyalayarak maalesef gerçekleşmemektedir. Günümüzdeki en büyük şirketlere baktığımızda öne çıktıkları konu iş modelleridir. Paylaşım ekonomisi Airbnb, Uber gibi şirketler Crowdfunding, Coworking son dönemin en büyük çıkış yapan yaklaşımlarıdır. Mühim olan kendiniz için doğru yaklaşımı bulmaktır. Maalesef birçok şirket bu konuda başarılı olamamaktadır.
Dijital Offroad[1] kitabında anlatıldığı gibi yakın geçmişin başarılı şirketlerinin bugün adlarının duyulmamasının en büyük sebebi inovasyon yönetimi konusunda başarısız olmuş olmalarıdır. Nokia ve Kodak’ın başarısızlıklarının sebebi dönemlerindeki başarılarının büyüsüne kapılmaları ve yerlerinin doldurulamaz olduğunu düşünmeleridir. Bunun diğer önemli örneği Blockbuster’dır. Blockbuster DVD ve video kaset kiralayan çok büyük bir firmayken Netflix’in yükselişi ile tarihe karışmıştır. Bu dönemde Netflix kullanıcılarına aylık sabit bir ücret karşılığında posta ile sınırsız DVD hizmeti sunuyordu. Fakat henüz DVD çok yaygınlaşmadığı için Netflix şirketini 50$ karşılığında Blockbuster’a satmak için teklif sundu. Fakat zafer sarhoşu olan Blockbuster bu şansı elinin tersiyle iterek kendi sonunu hazırladı.
Bu şirketler bulundukları durumdan memnun ve emin oldukları için inovasyon girişiminde bulunmamış ve tüm girişimleri görmezden gelmişlerdir.
Bu konuda uyanık kalmak için Dijital Offroad kitabında da bahsedildiği gibi şirketlere sağlıklı paranoyak olmaları öneriliyor. Bu terimi ilk kullananlardan biri Intel’in CEO’su Andy Grove’dur. Bu bakış sayesinde Intel bulunduğu pazarı değiştirerek büyük bir geri dönüş yapmıştır. VUCA dünyasında her an benden daha iyisi çıkabilir ve müşterilerimi kaybedebilirim mantığıyla düşünerek hep dinamik kalmak çok önemlidir.
İnovasyon konusunda Amazon CEO’su Jeff Bezos’tan öğrenecek çok şeyimiz olduğu gibi bu konuda da ‘Birinci Gün’ yaklaşımı bulunmaktadır. Hatta bu anlayışa o kadar önem vermektedir ki bulunduğu binaya da bu ismi vermiştir. Bu kavramın altında şirketi birinci günündeki bir start-up gibi yönetmek, üstün kaliteli ve yüksek hızda kararlar almak anlamları yatmaktadır.
Peki Google, Amazon, Apple gibi inovatif şirketler hiç hata yapmıyor mu? Tabi ki çok denemek beraberinde hata da getiriyor. Fakat burada önemli olan ve bu şirketlerin ortak prensibi hızlı deneyip hızlı yanılıp sonrasında öğrenip tekrar denemek.
“”Hep denedin, hep yenildin. Olsun. Bir daha dene, bir daha yenil, daha iyi yenil.” -Samuel Beckett
Örneğin avuç içi cihaz olarak tasarlanan Newton o dönemde sahip olduğu dokunmatik ekran ve el yazısı tanıma özellikleriyle oldukça ileri teknoloji bir cihaz olarak pazarda yerini almıştı. Dönemin oldukça ilerisinde tasarlanan bu cihaz pazarda istediği reaksiyonu alamadı ve başarısız oldu. Fakat bu ürün şu an bakıldığında iPad’lerin atalarındandır. Şirket bu inovasyondan öğrendiklerini ilerideki inovasyonlarında uyguladı.
Diğer bir başarısız örnek Amazon’un açık artırmayla satış yaptığı Amazon Auctions. Bu daha sonra zShop’a çevrildi ama yine başarısız oldu. Şirket Amazon Auctions ve zShops’tan öğrendiği dersleri Amazon.com’u geliştirmek için kullandı ve şirketin şu anki konumu ortada.
Şirket sağlıklı paranoyak olarak erken zamanlı ve doğru inovasyonlar yapmaya itilmelidir. İnovasyon şirkette bir kültür haline gelmeli ve çalışanlar başarısız inovasyonlar karşısında cezalandırılmamalılardır. Dijital dönüşüm her şirket için benzersiz ve durağan olmayan bir süreçtir. Bu yüzden şirketlerin kendi dijital ekosistemlerini oluşturmaları ve inovasyonu bir kültür haline getirmeleri çok önemlidir.
[1] Pseudonymous Bosch, Johannes Hentschel, Kramer ve Dilek Kurt (Ed.). (2020). Dijital Offroad. İstanbul: Beta Yayıncılık.
